کارشناسی پیوسته تکنولوژی اتاق عمل
تاریخچه رشته در دانشکده پیراپزشکی:
رشته اتاق عمل در سال 1368 در دوره روزانه در دانشکده تأسیس گردید و در سال 1371 در دوره شبانه نیز دانشجو پذیرفت در حال حاضر در مقطع کاردانی این رشته دانشجو پذیرفته نمی شود و آخرین ورودی تابستان سال 1389 فارغ التحصیل شدند.
کارشناسی پیوسته و ناپیوسته اتاق عمل با دانشجویان ورودی 87 دوره روزانه و شبانه در نیمسال اول و دوم آغاز به کار کرد. هم اکنون کارشناسی ناپیوسته و پیوسته در دانشگاه علوم پزشکی قزوین دایر می باشد و در این مقطع دانشجو پذیرفته می شود.
رشته کارشناسی پیوسته اتاق عمل شاخه ای از علوم پزشکی است که طی این دوره دانشجویان با اصول جدید اتاق عمل و تکنولوژی های نوین جراحی در جراحی های تخصصی و فوق تخصصی آشنا شده و مراقبت و کمک به اداره بیمار را قبل ، حین و بعد عمل می آموزند. دانش آموختگان این رشته عضوی از تیم بهداشتی درمانی خواهند بود که به عنوان بخشی از تیم جراحی برای کمک به اجرای یک عمل جراحی با نتایج مطلوب در بخشهای اتاق عمل بیمارستان ، بخشهای مداخله تشخیصی درمانی و مراکز مراقبتی سیار ایفای نقش می نمایند.
هدف:
برنامه دوره کارشناسی پیوسته اتاق عمل به منظور تربیت افرادی متعهد و مسئول است که بتوانند همگام با گسترش و توسعه تعداد جراحی ها و تکنولوژی جراحی با ارائه بهترین خدمات منطبق با اصول علمی پیشرفته ، پاسخگوی نیاز های بهداشتی درمانی جامعه باشند. لذا هدف از این دوره آموزشی ارتقای دانش ، نگرش و مهارت افراد ( تکنولوژیستهای اتاق عمل ) برای ایفای نقش حرفه ای خود در زمینه های مختلف می باشد.
فلسفه (ارزشها و باورها) :
با توجه به این نکته که بیمار به عنوان یک انسان قادر است به طور مستقل روش درمانی مورد نظر خود را انتخاب کند. دانش آموختگان قادر خواهند بود با تاکید بر عدالت اجتماعی و برابری انسانها و با توجه به ارزشهای حاکم بر جامعه اسلامی اصول اخلاقی و اعتقادی حرمت بیمار را به عنوان یک انسان ویژه که دارای خصوصیات جسمی و روانی و عاطفی خاص خود میباشد در سرتاسر طول جراحی از ابتدای پذیرش تا ترخیص از اتاق عمل حفظ کنند .با جلب اعتماد بیمار به عنوان یک حامی ارتباط انسانی مناسب با بیمار برقرار کنند چرا که کاستن از سطح اضطراب بیمار قبل از جراحی و رفع نیازهای همه جانبه او کلید پیشگیری از بسیاری از عوارض ناشی از دریافت بیهوشی و مشکلات بعد از عمل می باشد. از ارزشهای دیگر تلاش بهینه در استفاده و نگهداری از تجهیزات مورد استفاده، رعایت اخلاق حرفه ای و اجتناب اکید از تبعیض در ارائه خدمات به اقشار گوناگون است.
دورنما (چشم انداز):
انتظار می رود در ۱۰ سال آینده همگام با پیشرفت سریع تکنیکهای جراحی و انجام اعمال جراحی روباتیک دانش آموختگان این رشته طبق استانداردهای انجمن جهانی تکنولوژیستهای جراحی آموزش دیده باشند و جایگاه خود را در عرصه های مختلف جراحی مشخص و تثبیت نمایند.
رسالت (ماموریت):
رسالت رشته اتاق عمل در مقطع کارشناسی پیوسته تربیت نیروی انسانی آگاه متعهد و کارآمد است که با کسب توانائی های حرفه ای در اتاق عمل و بهره مندی از دانش و تکنولوژی روز ، خدمات مورد نیاز مراقبتی و مقرون به صرفه را در بالاترین سطح استاندارد جهت تامین حفظ و ارتقاء سطح سلامت بیمار و جامعه ارائه دهند. با تربیت این نیروها مراقبت مطلوب و اثر بخش از بیماران در مراحل قبل، حین و بعد از عمل جراحی کنترل و پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی ایجاد شرایط مناسب روحی و روانی برای بیماران و نگهداری مناسب از دستگاهها و تجهیزات پزشکی مقدور خواهد بود.
پیامدهای مورد انتظار از دانش آموختگان :
دانش آموختگان این دوره باید قادر باشند:
1. دانش کافی و عملکرد مناسب در مورد آناتومی ،فیزیولوژی، پاتولوژی ،تجهیزات، مفاهیم پایه ،مراقبت از بیمار ،کارکنان و تکنیکهای جراحی داشته باشند. با ارتباط موثر و تعامل مناسب با پرسنل بخشها و بیماران، نیازهای مراقبتی بیماران را در بدو ورود به اتاق عمل شناسایی نمایند.
2. محیط اتاق عمل را با تکنیکهای آسپتیک استریل و ضد عفونی آماده نمایند.
3. بر حسب شرایط برای کمک به جراح، تکنیکهای استاندارد پرپ ،درپ سکراب ،اصول آسپسی ،پوزیشن دادن ،کوتریزاسیون ،هموستاز ،استفاده از وسایل و ابزار مورد نیاز کالیبراسیون ،ابزار پایش ایمنی بیمار و مراقبت از بیماریها را به کار گیرند.
4. شرایط خطیر و هشدار دهنده را تشخیص دهند.
5. با رعایت نکات ایمنی اتاق عمل حافظ وسايل و تجهیزات اتاق عمل باشند و شرایط ایمنی برای بیمار و سایر افراد را تامین نمایند.
6. رفتار پاسخگویانه و نگرش حرفه ای مورد انتظار از یک فرد در حرفه بهداشتی درمانی را داشته باشند.
نقشهای دانش آموختگان در جامعه:
دانش آموختگان این رشته در این مقطع در حیطه های ارتباطی و مراقبتی ایفای نقش خواهند نمود.
وظایف حرفه ای دانش آموختگان به ترتیب هر نقش به شرح زیر است:
در نقش ارتباطی
• ارتباط و تعامل موثر حرفه ای با بیماران
• ارتباط و تعامل موثر حرفه ای با اعضای تیم جراحی
• ارتباط و انجام هماهنگی های لازم با واحدهای مختلف بیمارستان بویژه واحد پرستاری
در نقش مراقبتی (سیرکولر - اسکراب)
• مهیا نمودن اتاق عمل
• فراهم نمودن وسایل و تجهیزات مورد نیاز و ذخیره ،فراهم نمودن خون ،دارو یا مواد مورد نیاز برای عمل
• هماهنگی پذیرش بیمار به اتاق عمل
• سرپرستی انتقال ایمن بیمار به اتاق عمل
• همکاری در وضعیت دادن به بیمار طبق نظر جراح
• اسکراب نمودن برای جراحی و عهده داری وظایف فرد اسکراب شده
• آماده سازی (پرپ) ناحیه عمل
• فراهم نمودن دید مناسب برای جراح در حین عمل با استفاده از رترکتورها گازها و ساکشن . هموستاز و کوتریزاسیون در حین عمل با مراقبت کافی از نسج
• شمارش گازها و آماده سازی بیمار برای انتقال به اتاق ریکاوری
• مراقبت از بیمار قبل، حین و بعد از اعمال جراحی در فرآیند جراحی دراتاق عمل و ریکاوری .
• مشارکت و ارزیابی مداوم شرایط اتاق عمل و برآورده نمودن نیازهای تیم جراحی آمادگی جهت شرکت در عملیات احیای بیماران
• مشارکت در مدیریت اتاق عمل و یا بخش ریکاوری
• گزارش مشکلات اتاق عمل به مسئولین بیمارستان
مهارتهای اصلی مورد انتظار (Expected Competencies)
الف: توانمندیهای عمومی مورد انتظار: General Competencies
توانمندیهای عمومی مورد انتظار برای دانش آموختگان این مقطع عبارتند از:
• مهارتهای ارتباطی
• مهارت ارزیابی و تجزیه و تحلیل شرایط
• مهارت حل مسئله
• مهارتهای مدیریتی
• توانمندی عمل به اخلاق حرفه ای
• گزارش نویسی و مستندات
ب :توانمندی های اختصاصی مورد انتظار: Special Competencies
توانمندیها و مهارتهای اختصاصی مورد انتظار برای دانش آموختگان این مقطع عبارتند از:
• ارتباط حرفه ای
• آماده سازی و چینش وسایل
• کار با وسایل و تجهیزات
• نگهداری وسایل و تجهیزات
• ایمنی بیماران کارکنان و محیط کار
• جابجایی و انتقال صحیح بیمار
• پوزیشن دهی بیمار تحت نظر جراح
• شستن دست به روش اسکراب
• پرپ و درپ
• سیرکولار جراحی
• اسکراب جراحی
• هموستاز جراحی
• کوتریزاسیون جراحی
• مراقبت از زخم جراحی
• مراقبت از نمونه های برداشته شده
• پایش علایم حیاتی
• احياء قلبی ریوی، مغزی
• گندزدایی و استریلیزاسیون
ج:مهارتهای عملی مورد انتظار Expected Procedural Skills:
1. آماده نمودن و تجهیز اتاق عمل در شروع شیفت
2. تهیه وسایل مورد نیاز برای پروسیجر جراحی در نقش فرد سیار
3. پذیرش و انتقال بیمار به اتاق عمل در نقش فرد سیار
4. دادن پوزیشن به بیمار بر روی تخت عمل در نقش فرد سیار
5. قرار دادن پد کوترو وصل کردن سایر تجهیزات به بیمار و مراقبت از آنها در نقش فرد سیار
6. انجام پرپ اولیه و ثانویه
7. آماده نمودن فیلد استریل در نقش فرد سیار
8. باز کردن وسایل استریل در نقش فرد سیار
9. آماده کردن و باز کردن سرمها و سایر محلولهای شتشو (در نقش فرد سیار )
10. آماده کردن و مراقبت از درنها کنترها و سیستمهای جمع آوری در نقش فرد سیار
11. اسکراب دست در نقش فرد اسکراب
12. خشک کردن دستها بعد از اسکراب در نقش فرد اسکراب
13. پوشیدن گان و دستکش در نقش فرد اسکراب
14. کمک در پوشیدنگان و دستکش به اعضا تیم جراحی در نقش فرد اسکراب
15. پوشاندن میز مایو و لگن با شان استریل در نقش فرد اسکراب
16. کمک به جراح در درپ بیمار در نقش فرد اسکراب
17. آماده کردن فیلد استریل در نقش فرد اسکراب
18. کمک به تیم جراحی در شروع عمل (در نقش فرد اسکراب )
19. دادن و گرفتن وسایل جراحی به طور صحیح یا کمک در بکار گیری وسایل جراحی بطور صحیح
20. ایجاد اکسپوژر محل عمل به شکل موثر در نقش کمک اول یا دوم جراح
21. انجام هموستاز در نقش فرد اسکراب
22. مراقبت از نمونه (در نقش فرد سیار واسكراب )
23. استفاده مناسب از ست های جراحی
24. آشنایی با طبقه بندی وسایل جراحی و مورد استفاده آنها
25. آشنایی با نحوه کار کرد لوازم و تجهیزات اتاقهای عمل اختصاصی
26. کار با انواع بخیه و گره جراحی (زدن و کشیدن و..)
27. شمارش گاز سوزن ریل ،پینات لناز....... و ابزارهای جراحی در نقش فرد سیار و اسکراب
28. ثبت مرتبط با شمارش و وسایل مصرفی
29. پانسمان زخم و انجام انواع بانداژ
30. رعایت اصول آسپتیک حین عمل جراحی
31. انجام فعالیتهای مربوط به پایان عمل جراحی ( جمع کردن فیلد جراحی و اتاق عمل .....
32. ضد عفونی و گند زدایی قسمتهای مختلف اتاق عمل
33. همراهی با مسئول هوشبری در تحویل بیمار بعد از عمل به مسئول اتاق بهبودی
34. مشارکت با تیم جراحی در کنترل عوارض بعد از عمل ( خونریزی شوک و...)
35. فعالیت در بخش استریل مرکزی
الف -آماده سازی وسایل
ب - بسته بندی وسایل
ج -کار با دستگاههای مختلف استریل کننده
د -توانایی ذخيره وتوزيع مناسب وسایل استریل شده
36. برنامه ریزی جهت فعالیتهای روزانه اتاق عمل
37. آماده سازی گزارشهای مربوط به شیفت روزانه ،ماهانه
38. انجام ساکشن مربوط به موضع جراحى ودهان و بينى وحلق
39. اکسیژن تراپی طبق تجویز
40. انجام تزریقات عضلانی وریدی داخل جلدی و زیر جلدی ۴۱- وصل کردن سرم و مراقبت از آن
41. دادن داروهای خوراکی
42. ریختن قطره در چشم گوش بینی و انجام شستشوهای مرتبط
43. گرفتن نمونه خون
44. اندازه گیری علائم حیاتی و ثبت آن
45. جابجا کردن بیمار از تخت به برانکارد و بالعکس
46. درست کردن تخت بعد از عمل
47. انجام انواع تنقیه ) برگشتی تخلیه ای ماندنی ) ۵۰ - سونداژ ادراری (مذکر و مونث )
48. انجام شتشوی انواع سوندها اداری - معده و....) و مراقبت از آنها
49. قرار دادن و خارج کردن NGT
50. آماده سازی محل عمل (شيو )
51. استفاده از محلولها در موضع عمل ( گرما - سرما )
52. مراقبت از جسد
انتظارات اخلاقی از فراگیران
انتظار میرود که فراگیران:
در صورتیکه با بیمار سر و کار دارند منشور حقوقی بیماران را دقیقاً رعایت نمایند.
مقررات مرتبط با حفاظت و ایمنی (Safety) بیماران کارکنان و محیط کار را دقیقاً رعایت نمایند.
این مقررات توسط گروه آموزشی تدوین و در اختیار فراگیران گذاشته خواهد شد.
مقررات مرتبط با Dress Code را رعایت نمایند.
از منابع و تجهیزاتی که تحت هر شرایط با آن کار میکنند، محافظت نمایند.
به استادان ،کارکنان هم دوره ها و فراگیران دیگر احترام بگذارند و در ایجاد جو صمیمی و احترام آمیز در محیط کار مشارکت نمایند.
در نقد برنامه ها ملاحظات اخلاق اجتماعی و حرفه ای را رعایت کنند.
در انجام پژوهشهای مربوط به رشته نکات اخلاق پژوهش را رعایت نمایند.
رسالت های پژوهشی:
از آنجایی که تحقیقات علمی به پیشرفت روند علمی گروه اتاق عمل منجر می شود، در راستای تحقق اولویت های پژوهشی در فایل ضمیمه، گروه اتاق عمل گام هایی از جمله چاپ مقالات و طرح های تحقیقاتی برداشته است تا علاوه بر آموزش اهداف پژوهشی گروه اتاق عمل نیز پیشرفت داشته باشد.
طول دوره:
طول دوره کارشناسی پیوسته اتاق عمل 4 سال می باشد .
واحدهای درسی:
کل واحدهای درسی دوره 130 واحد و به شرح زیر است :
- دروس عمومی: 22 واحد
- دروس پایه،اختصاصی و کارآموزی: 84 واحد
- کارآموزی عرصه: 24 واحد